مقدمه :مطالب مربوط به آشنایی با جهت یابی بدون ابزار ، در آموزش های مقدماتی کوه پیمایی توضیح داده می شود ، در این روش بدون داشتن ابزار جهت های اصلی به صورت حدودی قابل تشخیص می باشد ، بسته به اینک روز باشد یا شب می توانیم جهت ها را پیدا کنیم . یکی از روش ها جهت یابی در روز استفاده از ساعت های عقربه ایی می باشد ، البته به شرطی که هوا صاف و خورشید در آسمان قابل رویت باشد می توانیم از این روش استفاده نماییم .
روش کار :
ساعت مچی معمولی (آنالوگ، عقربه‌ای) را به حالت افقی طوری در کف دست نگه می‌داریم که عقربه ی ساعت‌شمار به سمت خورشید اشاره کند. در این حالت، نیمسازِ زاویه‌ای که عقربه ی ساعت‌شمار با عدد ۱۲ ساعت می‌سازد (زاویه ی کوچک‌تر، نه بزرگتر)، جهت جنوب را نشان می دهد. یعنی مثلاً اگر چوب‌کبریتی را [به طور افقی] در نیمه ی راه میان عقربه ی ساعت‌شمار و عدد ۱۲ ساعت قرار دهید، به طور شمالی-جنوبی قرار گرفته‌است.
نکات:
این که گفته شد عقربه ی کوچک ساعت به سمت خورشید اشاره کند، یعنی اینکه اگر شاخصی [مثلاً چوب‌کبریت] ای که در مرکز ساعت قرار دهیم، سایه‌اش موازی با عقربه ی ساعت‌شمار و در جهت مقابل آن باشد. یا اینکه سایه ی عقربه ی ساعت‌شمار درست در زیر خود عقربه قرار گیرد. یا مثلاً اگر چوبی ده-پانزده سانتیمتری را در زمین به‌طور عمودی قرار دهیم، ساعت روی زمین به شکلی قرار گرفته باشد که عقربه ی ساعت‌شمارش موازی با سایه ی چوب باشد.
دلیل اینکه زاویه بین عقربه ی ساعت‌شمار و ۱۲ را نصف می‌کنیم این است که: وقتی خوشید یک بار دور زمین می‌چرخد، ساعت ما دو دور می‌چرخد(دو تا ۱۲ ساعت). یعنی گرچه روز ۲۴ ساعت است (و یک دور کامل را در ۲۴ ساعت طی می کند)، ساعتهای ما یک دور کامل را در ۱۲ ساعت طی می‌نماید. اگر ساعت ۲۴ ساعتهای می‌داشتید، که دور آن به ۲۴ قسمت مساوی تقسیم شده بود، هر گاه عقربه ی ساعت‌شمار را رو به خورشید می‌گرفتید عدد ۱۲ ساعت همیشه جهت جنوب را نشان می‌داد.
این روش وقتی سمت صحیح را نشان می دهد، که ساعت مورد نظر درست تنظیم شده باشد. یعنی اگر در بهار و تابستان ساعت‌ها را نسبت به ساعت استاندارد یک‌ساعت جلو می‌برند، ما باید آن را تصحیح کنیم(ابتدا ساعت‌مان را یک ساعت عقب ببریم سپس روش را اِعمال کنیم؛ یا نیمساز عقربه ی ساعت‌شمار را [به جای ۱۲] با ۱ حساب کنید). همچنین در همه ی سطح یک کشور معمولاً ساعت یکسانی وجود دارد، که مثلاً در ایران حدود یک ساعت متغیر است (ایران تقریباً بین دو نصف‌النهار قرار دارد؛ لذا ظهر شرعی در شرق و غرب ایران حدوداً یک ساعت فاصله دارد.) ساعت صحیح هر مکان همان ساعتی است که هنگام ظهر شرعی در آن در طول سال اطراف ساعت ۱۲ ظهر است. در واقع برای تعیین دقیق جهت‌های جغرافیایی ساعت باید طوری تنظیم باشد که هنگام ظهر شرعی ساعت ۱۲ را نشان دهد.
روش ساعت مچی تا ۲۴ درجه امکان خطا دارد. برای دقت بیشتر باید از آن در عرض جغرافیایی بین ۴۰ و ۶۰ درجه [شمالی یا جنوبی] استفاده شود؛ هر چند در عرض جغرافیایی ۲۳٫۵ تا ۶۶٫۵ درجه [شمالی یا جنوبی] نتیجه‌اش قابل قبول است.(البته در نیم‌کرده ی جنوبی جهت شمال و جنوب برعکس است.) در واقع هر چه به استوا نزدیک‌تر شویم، از دقت این روش کاسته می شود. ضمناً هر چه زمان به کار بردن این روش به ظهر شرعی نزدیک‌تر باشد، نتیجه ی آن دقیق‌تر خواهد بود.
اگر مطمئن نیستید کدام طرف شمال است و کدام طرف جنوب، به یاد بیاورید که خورشید از شرق بر می‌خیزد، در غرب می‌نشیند، و در ظهر سمت جنوب است.
توجه کنید که اگر این روش را در هنگام ظهر شرعی (یعنی ساعت ۱۲) اجرا کنیم، جهت عقربه ساعت‌شمار خود به سوی جنوب است. یعنی مانند همان روش «جهت‌یابی با سمت خورشید»، که گفتیم خورشید در ظهر شرعی به سمت جنوب است.
اگر از ساعت دیجیتال استفاده می‌کنید، می‌توانید ساعت عقربه‌داری را روی یک کاغذ یا روی زمین بکشید (دور دایره‌ای از ۱ تا۱۲ بنویسید، و عقربه ی ساعت‌شمار را هم بکشید)، و سپس از روش بالا استفاده کنید.
حتی وقتی هوا آفتابی نیست و خورشید به راحتی دیده نمی شود هم گاه سایه ی خوشید را میتوان دید. اگر یک چوب‌کبریت را عمود نگه دارید، سایه ی آن برعکس جهت خورشید می‌افتد.
:: موضوعات مرتبط:
کوه پیمایی،
،
:: برچسب‌ها:
جهت‌یابی با ساعت عقربه‌دار,
آمار
وب سایت:
آمار
وبلاگ:
بسیاری او را یکی از بهترین کوهنوردان ارتفاع در تاریخ میدانند. او تمام ۱۴ قله‌ی ۸۰۰۰ متری را در زمانی کوتاه‌تر از ۸ سال صعود کرد (رینهولد مسنر این کار را در طول ۱۶ سال انجام داده بود).
ادامه مطلب...
نویسنده : روابط عموی گروه آوا
تاریخ : سه شنبه 12 شهريور 1392
